Kütleçekim kilidi olarak isimlendirilen bir fenomenin tahminen de yaşama elverişli şartlar oluşturabileceği düşünülüyor. Bu olguyu temelinde her gün yaşıyoruz diyebiliriz. Bilindiği üzere Dünya ile Ay birbirine kilitlenmiş durumda ve Dünya’dan baktığımızda Ay’ın her vakit birebir yüzünü görürüz. Bu olay aslında cihanda çok yaygın bir şey ve artık bilim insanları bu çeşit sistemlerde uzaylı hayatını arıyor.
“Terminatör bölgelerde” ömür olabilir
DonanımHaber’de yer verilen ayrıntılara nazaran Dünya’nın Güneş’e yörüngesel olarak kilitlendiğini ve daima olarak tıpkı yüzünün yıldıza baktığı bir senaryoda gezegenlerin yıldızına bakan kısmı kavurucu sıcaklıklarla çorak bir hal alırken daima karanlıkta kalan tarafları ise dayanılamaz soğuklara donmuş bir hal alıyor.
Yeni bir çalışmada gökbilimciler, dünya dışı ömrün bir ötegezegenin aydınlık ve karanlık alanları ortasında kalan “terminatör bölgelerde” var olabileceğini öne sürüyorlar. Bu alanlarda daima olarak bir alacakaranlık durumu olduğundan sıcaklıkların çok olması beklenmiyor. Yıldızına en yakın olan bir gezegenin bu “terminatör bölgeleri” suyun sıvı olarak kalabileceği kaideleri oluşturabilir. Daha evvel yapılan araştırmalarda bu çeşit yıldızına yakın, kütleçekim kilidi altında olan gezegenlerin hayat barındırabileceği muhtemelliğine pek bakılmıyordu.
California Üniversitesi’nde çalışmanın başyazarı olan astrofizikçi Ana Lobo yaptığı açıklamada, “Bu gezegenlerin kalıcı bir gündüz tarafı ve kalıcı bir gece tarafı var. Bu o denli bir gezegen ki gündüz tarafı kavurucu derecede sıcak, yaşanabilirliğin çok ötesinde; Gece tarafı ise dondurucu ve potansiyel olarak buzlarla kaplı” dedi.
Bu tuhaf görünen gezegen çeşidi aslında hayli yaygındır, bilhassa de galaksimiz Samanyolu’ndaki tüm yıldızların yaklaşık yüzde 70’ini oluşturan sönük küçük M cüce yıldızlarının etrafında bunların oldukça fazla olduğu düşünülüyor. Astrobiyologlar ekseriyetle okyanus dünyalarına odaklanırlar zira su hayat için çok kıymetli bir bileşendir. Lakin Lobo ve grup üyeleri, ömrün hayatta kalabileceği yeni niş alanlar bulmak istediler.
Lobo, “Yaygın okyanuslara sahip olmamasına karşın göllere yahut öteki küçük sıvı su kütlelerine sahip olabilecek, su sonlu gezegenlere dikkat çekmeye çalışıyoruz. Bu iklimler aslında çok umut verici olabilir” dedi. Artık James Webb Uzay Teleskobu’ndan 2040’larda fırlatılması planlanan Habitable Worlds Observatory’ye kadar bir dizi gezegen avcısı teleskop bu tıp gezegenleri de inceleyebilir. Yapılan çalışma geçtiğimiz ay The Astrophysical Journal’da yayına girdi.