Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi (AKPM) Toplumsal İşler, Sıhhat ve Sürdürülebilir Kalkınma Komitesi toplantısının “Kapsayıcı, Adil ve Sürdürülebilir Kalkınma” başlıklı açılış konferansı, İzmir’de yapıldı.
TBMM konut sahipliğinde İzmir Tarihi Havagazı Fabrikası’nda yapılan toplantıya; AKPM Toplumsal İşler, Sıhhat ve Sürdürülebilir Kalkınma Komitesi Başkanı, İzmir Milletvekili Selin Sayek Böke, AKPM Genel Sekreteri Despina Chatzivassiliou-Tsovillis ve Avrupa Sosyal Haklar Komitesi Başkanı Karin Lukas katıldı.
CHP Genel Sekreteri Selin Sayek Böke, Komitenin “Kapsayıcı, Adil ve Sürdürülebilir Kalkınma” başlıklı konferansında yaptığı konuşmada, şu değerlendirmeleri yaptı:
“YIKIM HERKESİN ÜZERİNE ÇÖKMÜŞ VAZİYETTE”
“Dünya büyük bir değişimin eşiğinde. Çok uzun müddettir bu değişimi tartışıyoruz. Ekonomik nizamın ortaya çıkardığı yıkım, herkesin üzerinde çökmüş vaziyette. Dünya coğrafyasının her köşesinde farklı oranlarda, tahminen farklı süratlerde; ancak tertibin sonucunda çıkan yıkım herkesi tıpkı yıkımın altında bırakmış vaziyette. Daha fakiriz, daha kırılgan ve daha garantisiz hissediyoruz. Birebir vakit da hayat da artık çok daha kıymetli.
“KESKİN BİR DEĞİŞİM PERİYODUNUN EŞİĞİNDEYİZ”
Sosyal adaletin olmadığı yerde toplumsal barışın da yeşeremeyeceği, ekonomik kapsayıcılığın olmadığı yerde iştirakçi demokrasinin de yaşayamayacağı gerçeğini her gün birlikte yaşıyoruz. Toplumlar ise daima birlikte zenginleştiğimiz, refahı ortak paylaştığımız ve eşit halde imkanlardan yararlandığımız nizam değişikliğini talep ediyorlar. Herkesin ekonomik ve toplumsal haklarının teminat altına alındığı, yeni ve güçlü bir toplumsal devletin günden güne muhtaçlığının çok belirginleştiği keskin bir değişim devrinin eşiğindeyiz.
“EN TEMEL İNSAN HAKLARIMIZ KAR GÜDÜSÜNE TESLİM EDİLEMEZ”
İklim krizinin sonuçları hayatımızın her alanında hissediliyor. Seller, kuraklıklar, yangınlar… Tüm bunları çevreyi muhafazanın yaşamsal bir mecburilik olduğu gerçeğini bize öğreten bir durum olarak yaşıyoruz. Ömür hakkımızı teminat altına almak için sağlıklı etraf hakkımızı muhafaza gerekliliği bize tabiat tarafından neredeyse her gün coğrafyamızın her köşesinde hatırlatılıyor. Ve tüm bunların içinde Covid-19 pandemisi beklenmedik bir formda, sıhhatimizin da ne kadar değerli bir hak olduğunu hatırlatacak bir formda geri verdi hayatımıza. Ve öğrendik ki; anayasal hakkımız olan, en temel insan haklarımız kar güdüsüne teslim edilemez. Kar güdüsüne teslim edildikleri takdirde korunamazlar ve halkları, toplumu garantisiz bırakırlar.
Dolayısıyla onurlu bir iş, eğitim, sıhhat, çevre… Yani temel hayat hakkını koruyan yeni bir kamucu anlayışa dair gereksinim, Covid ile birlikte hayatımızın merkezine yerleşmiş vaziyette. Sıhhatin en temel insan hakkı olduğunu ve temel haklarımızı garanti altına alma sorumluluğunun da kamu kaynaklarını kullanıyor olan iktidarlarda olduğunu bize hatırlatan bir ağır yıkımı yaşadık, yaşamaya da devam ediyoruz.
Pandemi tıpkı vakitte hayatımızın işleyişini değiştirdi, çalışma biçimlerimiz değişti. Uzaktan eğitim aldı gençler. Uzaktan çalışmayı öğrendik. Meskenden üretir hale geldik. Bütün bunlar emeğin haklarının tekrar düzenlenmesi gerekliliğini çok net bir biçimde ortaya çıkardı. Bütün bunlar, artık internetin, bilgisayara erişimin temel bir insan hakkı olduğunu, münasebetiyle da kamu tarafından sağlanması gereken bir hizmet olduğunu da dijital eşitsizliklerin de toplumsal adaletsizliği gidermek için süratle giderilmesi gerektiği de bize çok net bir biçimde hatırlattı. E-ticaret kesiminde çalışan kuryelerin güvencesizliğinden, uzaktan çalışan işçilerin iş ve kendi hayatları ortasındaki ince çizginin kaybolduğu, tekrar toplumsal hakların tanımlanması gereken bir devri yaşadık. Çok uzaklara bakmaya gerek olmadığını gördük. Bütün coğrafyamız, birebir yıkımdan ve büyük değişimden etkilendi. Kendi sokağımıza baktığımızda gördüğümüzü Avrupa coğrafyasının tümüne baktığımızda; farklı süratlerde, farklı oranlarda şama tıpkı sistemden kaynaklı krizin tesirlerini gözlemlediğimiz bir devirden geçiyoruz.
22 ve 23 Eylül tarihlerinde İzmir’de toplantılarını gerçekleştirecek olduğumuz; AKPM’nin Toplumsal İşler, Sıhhat ve Sürdürülebilir Kalkınma Komitesi’nde 46 Avrupa Kurulu üyesi ülkesinin milletvekilleri olarak bizler, işte tüm bu hususlara dair kapsamlı çalışmalar yürütüyor olacağız. Toplumsal ve ekonomik hakların korunması, toplumsal barışın sağlanması, toplumdaki en kırılgan kısımların teminat altına alınması ve sürdürülebilir kalkınma gayelerini içeren bir dizi bahis ile ilgili yasal düzenlemeleri ve hak teminatları ile ilgili kararların alınması için; iki gün ağır bir biçimde kurulumuz toplantılarını gerçekleştiriyor olacak.
Biraz evvel tanım ettiğim o çok boyutlu krizden çıkışın reçetesinin yeni bir kalkınma perspektifi olduğunu bilerek yürüttüğümüz bu çalışmalar ışığında; komitemizin İzmir programının açılışını da bu akşam TBMM’nin mesken sahipliğinde ‘Kapsayıcı, Adil ve Sürdürülebilir Kalkınma’ başlığı ile düzenlemeye karar verdik. Zira bütün dünyanın yeni bir kalkınma anlayışına gereksinimi var. Kapsayıcılık, adil ve sürdürülebilirliği gözeten yeni bir ekonomik nizama geçmeye gereksinimi var.
İşte bugün bu açılış konferansında bu yeni kalkınma anlayışının üç temel özelliğini; kapsayıcılık, herkesi içine alan; adil, toplumsal ve toplumsal barışı sağlayan; sürdürülebilir, doğayı ve yarınları kollayan bir anlayışla kurulacak olan kalkınmayı kendi pozisyonları, kendi kurumsal vazifeleri doğrultusunda kıymetli katkılarla bizimle paylaşacak olan iki değerli konuğumuz var. Burada bir sefer daha kendilerine, İzmir ismine, TBMM ismine, Toplumsal İşler Komitesi ismine; katkıları için gönülden teşekkür ediyorum.
“73 YILDIR AVRUPA KONSEYİ’NİN BİR PARÇASIYIZ”
Ülkemiz; demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan haklarını korumak maksadıyla 1949 yılında kurulmuş olan Avrupa Konseyi’nin kurucu üyelerinden birisidir. Türkiye olarak Avrupa Konseyi’nin kurulduğu günden bugüne kadar Avrupa’nın ayrılmaz bir modülü olarak faal ve öncü bir rol oynuyoruz. 73 yıldır, Konsey’de demokrasiye sahip çıkan, hukukun üstünlüğünü savunan, insan hakları olmazsa olmaz diyen bir anlayışın kurucu üyesi olarak Avrupa Konseyi’nin bir kesimiyiz. Avrupa’nın vazgeçilmez bir modülü olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin hak temelli dünya tertibinde; demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan haklarını yaşatan varlığı ile öncü rolü, tarihi mirasında olduğu üzere Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılında da Avrupa’nın geleceğini inşada ortak ve öncü bir paydaş olacaktır.
“AVRUPA BİR PRENSİPLER BÜTÜNÜDÜR”
Unutmamalıyız ki Avrupa, yalnızca coğrafik bir bölge değildir. Bir unsurlar bütünüdür. İnsan hakları diyen, bayan erkek eşitliği diyen, ayrımcılığa karşı duran, demokrasiyi var eden ve yaşatan; özgürlükler, adalet ve hukukun üstünlüğünü savunan; toplumsal hakları temel insan haklarının ayrılmaz bir kesimi gören, insan onurunu muhafazaya odaklı bir prensipler bütünüdür. Ve biz Türkiye Cumhuriyeti’ni bu unsurlar bütününün öncüsü yapan tarihi mirasını geleceğinin hikayesi yapmak konusunda da çalışmalarımızda aksaklık yapmaksızın devam ediyoruz. Bu hafta İzmir’de, 25 farklı ülkeden, 50 Avrupalı parlamenterin katıldığı bu AKPM toplantılarına mesken sahipliği yaparak Türkiye’nin kararlı duruşunu bir kere daha gösterdiğimize inanıyorum.
Vatandaşlarımızın günlük hayatlarının merkezinde yer alan bu bahislerin İzmir’in mesken sahipliğinde AKPM Toplumsal İşler Komitesi’nin toplantısında tartışılacak olmasının büyük değer taşıdığını düşünüyorum. Öte yandan milletvekili olmaktan her vakit büyük bir memnunluk ve onur duyduğum; tarihi agoraları ile tartışabilme, farklı görüşleri konuşabilme, dinleyebilme, farklı bakışlardan bir ortak geleceği kurabilme kültürüne ve toplumsal müsamahası ile öne çıkan İzmir’e; bu toplantılara mesken sahipliği yapmanın ayrıyeten çok yakıştığını da söylemek istiyorum. İzmir, binlerce yıllık tarihi boyunca her daim; ekonomik gelişmenin, ticaretin, kültürün, sanatın, bilimin, ideolojinin, demokrasinin beşiği olmuştur. Bu tarihi uygarlıkların buluştuğu güçlü kent; batı ve Türkiye ortasında bütünleştiren bir güçlü köprü misyonunu tarihte de görmüştür, bugün de görmeye devam etmektedir. İzmir, Parlamenter Meclis’in 2022 Avrupa Ödülü’nü kazanarak, Avrupa ve dünyadaki pozisyonuna ait bu tanımımızın ne kadar isabetli olduğunu da bize bir kere daha göstermiştir. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bu sene kazandığı Avrupa mükafatı, Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi tarafından; Avrupa ülkülerinin yaygınlaştırılmasını sağlayan en değerli ve en üst düzeydeki ödül olarak tanımlanıyor. 2022 yılında Avrupa ödülünün İzmir ile buluşmasında emeği geçmiş olan tüm işçilere, Sayın Belediye Başkanımıza çok teşekkür ediyorum, Kurul ismine da ve tebrik ediyorum.
Kapsayıcı, adil ve sürdürülebilir bir kalkınmanın tabanını oluşturacak pek çok mevzuyu önümüzdeki günlerde, 50’ye yakın milletvekili ve mevzunun uzmanları ile çalışıyor olacağız. Hiç elbet; dünyada, Avrupa’da ve bilhassa ülkemizde var olan ekonomik modellerin tartışılması ve toplumsal adalete dayalı yeni alternatiflerin ortaya konulması muhtaçlığını çok derinden hissettiğimiz bir periyottan geçiyoruz.
“YENİ BİR TERTİBE MUHTAÇLIĞIMIZ VAR”
2008-2009 global krizinden sonra başlayan yeni periyot arayışı; global bir halk sıhhati krizi olarak ortaya çıkan lakin kısa müddette ve hala derinden hissedilerek devam ediyor olan, büyük toplumsal ekonomik sonuçlar ortaya çıkarmış olan pandemi ile daha da çok gündeme oturdu. Yeni bir nizama muhtaçlığımız var. Bugünkü sistem yoksulluk yaratıyor, bugünkü tertip hayat pahalılığına yol açıyor, teminatsız bırakıyor. Yeni bir düzenle, yeni bir geleceği inşa etme sorumluluğu bütün siyasalların omuzunda, bütün Avrupa coğrafyasında bir gerçeklik olarak karşımızda duruyor. Yaklaşık 40 yıldır dünyada hakim olan ekonomik model, ki bunu neo-liberalizm olarak tabir etmek mümkün; bugün ortaya çok ağır bir bilanço çıkardı. Sık sık ortaya çıkan krizler, günden güne derinleşen sosyo-ekonomik adaletsizlikler, büyüyen gelir ve refah uçurumu, fırsatlara erişim imkanlarında derinleşen eşitsizlikler, üst istikametli toplumsal hareketliliğin neredeyse durma noktasına gelmiş olması, prekarya ve güvencesizlik, insanların kendilerini muhafazasız ve yalnız hissetmeleri; kamu kaynaklarının kamu faydası gözeterek değil, şahsi yarar gözeterek kullanılmasının ortaya çıkardığı derinleşen fakirleşme. Bütün bunlarla birlikte siyasal sistemde ortaya çıkan çatlaklar ve kaçınılmaz olarak bu süreç sonucunda erozyona uğrayan demokrasi… Avrupa’nın yeni bir modeli daima birlikte tartışmaya her zamankinden çok gereksinimi var.
“BİR BÜYÜK KRİZİN İÇERİSİNDEYİZ”
Bugünün neo-liberal nizamı; toplumsal olan değil ferdi olanı öne çıkarıyor. Kamu faydasını değil, piyasanın yararını yüceltiyor. Bu anlayışı; siyasi, ekonomik ve toplumsal düzlemde var etmek için özelleştirmeler, kuralsızlaştırma, güvencesizleştirme ve böylesi hak kayıplarını içeren pek çok siyaset uygulandı. Küçülme ismi altında, devlet tekrar yapılandırıldı. Bir avuç imtiyazlının daha güçlü olduğu; yüzde teğin uğruna, yüzde 99’un yok sayıldığı bir adaletsiz sistem kuruldu. Geçtiğimiz on yıllarda bunun sonucunda derinleşen bir yoksulluk ve büyüyen gelir adaletsizliği ile karşı karşıya kaldık. Bugün geldiğimiz noktada, yüzde 1’in zenginleştiği, hatta şiştiği; yüzde 99’un ise yok sayıldığı bir büyük krizin içerisindeyiz. Bu toplumsal ve ekonomik buhranın işaret ettiği açık gereksinim ve hatta bir mecburilik, bizler açısından büyük bir sorumluluk var. Halkın tüm kesitlerini dahil edecek kapsayıcı, ortaya çıkan zenginliğin tüm toplum tarafından eşit paylaşılmasını sağlayacak kadar adil; her türlü meçhullüğü, istikrarsızlığı, çevresel yıkımı ortadan kaldıracak kadar sürdürülebilir yeni bir kalkınma, salt büyüme değil kalkınma atağının hayata geçirilmesi artık bir mecburilik. Kimseyi geride bırakmayan, daima birlikte zenginleşeceğimiz, daima birlikte refah içinde yaşayacağımız, herkesin toplumsal fırsatlara ve imkanlara eşit olarak ulaşabileceği, toplumsal eşitlikçi ve kamu kaynaklarının şahsi çıkarlar için değil kamu ve toplum faydası için hak temelli bir sistemde teminatların sağlandığı bir geleceği var etmek zorundayız. Yeni bir sistem inşası için tek muhtaçlık duyduğumuz şey siyasi bir irade. Ve o siyasi iradenin Komisyonu’muzun yapacağı toplantılarda şekilleneceğine hiçbir kuşku duymuyorum.”