Otomotiv dünyası sıfır emisyon çerçevesinde büyük bir dönüşüm geçiriyor. İçten yanmalı standart modellere nazaran üretimi nispeten daha kolay olan elektrikli modeller, esaslı otomotiv devlerinin yanında yeni jenerasyon küçük yatırımcılar tarafından da rahatlıkla üretiliyor.
Bu bahiste en süratli ülke ise model patlaması yaşanan Çin oldu. Çin’in dünya otomotiv pazarında bu yükselişi ve elektrikli modellerde kullanılan bataryaların hammaddesi üzerindeki hakimiyeti Avrupa’da kaygılara neden oluyor.
ÇİN’DEN GALYUM VE GERMANYUM İHRACATINA SINIRLAMA
Çin, ulusal güvenlik ve çıkarları müdafaa gerekçesiyle 1 Ağustos prestijiyle yarı iletken çip üretiminde kullanılan galyum ve germanyum unsurlarının ihracatını sınırlama kararı aldı. Çin ve ABD başta olmak üzere Batılı ülkeler ortasındaki ticaret savaşları böylelikle daha da kızıştı.
“ÇİN FIRTINASI YAKLAŞIYOR”
Renault Yönetim Kurulu Lideri Jean-Dominique Senard, Asya’nın harika gücününün batarya imalinde kullanılan hammedelere hakim olmasının, Avrupa’nın büyüyen elektrikli araç dalı üzerinde Çin fırtınası yaratacağını söyledi.
Senard, Çin’in çip ve elektrikli araçlarda kullanılan galyum ve germanyum üzere iki metalin ihracatını kısıtlamaya yönelik son kararının, Avrupa2nın Çin’e çok bağımlılığını göstermesi nedeniyle Avrupalı başkanların bunu kırmızı ihtar olarak görmesi gerektiğini söyledi. Senard, “Elektrikli araç üretme kapasitesine sahibiz, lakin tedariklerimizin güvenliğini sağlamak için uğraş ediyoruz.” dedi.
“AVRUPALI SİYASETÇİLER HAREKETE GEÇMELİ”
Geçtiğimiz devirde Stellantis’in CEO’su Carlos Tavares de Çin konusunda kaygılarını lisana getirmiş ve siyasetçilerin harekete geçmesi gerektiğini belirtmişti.
Tavares, Avrupa’daki siyasetçilerin “Stellantis, BMW ve Volkswagen” üzere firmalara yardımcı olmak için harekete geçmemesi halinde Çinli rakipleriyle fecî bir savaşa gireceğini söyledi.
Avrupa ve Çinli modeller ortasındaki fiyat farkının çok yüksek olduğunu söyleyen Tavares, “Bir değişiklik olmaması halinde orta sınıf Avrupalı müşteriler daha fazla Çinli modellere yönelecek. Zira insanların alım gücü gözle görülür halde azalıyor” diye konuştu.
Tavares Avrupalı lokal üreticilerin korunmaması halinde maliyetleri düşürmek ve daha düşük fiyatlı olan Çinli rakipleriyle uğraş etmek için üretimi ucuz ülkelere taşımak durumunda kalacaklarını aktardı.
İHRACATTA DA BAŞKAN DURUMA GELDİ
Geçen yıl otomotiv ihracatında Almanya’yı geçerek ikinciliğe yükselen Çin, yılın birinci üç ayında da Japonya’yı geçerek, dünyanın en büyük araba ihracatçısı unvanını kazandı.
Fosil yakıtlardan elektrikli araçlara geçişin Çin’in yükselişinde ana faktör olduğu ve 2030 yılına kadar 2,5 milyonu elektrikli olmak üzere araba ihracatını 5,5 milyona çıkarabileceği belirtiliyor.
Çin pazarında yaklaşık 200 elektrikli araba üreticisi bulunuyor ve bunlar pazarın yüzde 85’ini elinde tutuyor.
ALMANYA’DA 3 KATTAN FAZLA ARTIŞ
Ocak-Mart devrinde Almanya’nın ithal ettiği elektrikli arabaların yüzde 28’i Çin’den gelirken, bu oran geçtiğimiz yıl yüzde 7,8’di.
KISITLAMAYA KARŞI HAMMADDE KOZU
Çin, galyum ve germanyum hususlarının ihracatına sınırlama kararı ile global yarı iletken çip üretimindeki tartısını bu iki unsur ile gösterdi.
Bu atak, teknolojik üstünlük için ağırlaşan global savaşın bir modülü olarak görülüyor.
Çin’in bu kararı ABD, Japonya ve Hollanda dahil birtakım ülkelere Çin’in de misilleme seçenekleri bulunduğunu hatırlatma emelini taşırken düzenlemeyle kelam konusu ülkelerin Çin’in üst seviye çip ve araçlara erişimine daha fazla kısıtlama getirmelerinin önünün kesilmesine yönelik adım olarak tanımlanıyor.
20 KRİTİK HAMMADDENİN ÖNDER ÜRETİCİSİ
Çin, global madencilik hissesine nazaran ölçüldüğünde, galyum ve germanyum da dahil 20 kritik ham hususun önder üreticisi pozisyonunda. Ülke, rafine üretim ve işlemede de hakim duruma sahip. Galyum ve germanyum güneş panelleri, lazerler, gece görüş gözlükleri ve bilgisayar çipleri üzere çok geniş bir eser yelpazesinde kullanılıyor.
Germanyum, çinkonun saflaştırılması sırasında ve yumuşak katranlı maden kömürünün yakılmasında yan eser olarak elde edilen bir unsur. Galyum da boksit ve çinkonun saflaştırılması sırasında alüminyumla bir arada elde ediliyor.
KRİTİK ELEMENTLERDE KELAM SAHİBİ
Çin, kritik elementlerin ihracatında dünyada kelam sahibi. Uzay teknolojisinden savunma endüstrisine; cep telefonlarından LED aydınlatması da dahil, çelik sanayisi, araba sanayisi, jet motorlarında ve roketlerde, petrol kuleleri için kirişlerde ve petrol-doğalgaz boru çizgilerinde kullanılan galyum, germanyum, hafniyum, indiyum, niyobyum, renyum ve vanadyum unsurlarını en fazla Çin ihraç ediyor.
MIT Medya Laboratuvarı’nda Macro Connections kümesi tarafından oluşturulan milletlerarası ticaret dataları için data görselleştirme sitesi OEC World’a nazaran Çin’in bu hususlar için 170 milyon dolarlık ihracat kapasitesi bulunuyor.
Merkezi Brüksel’de bulunan Kritik ham madeler Birliği bilgilerine nazaran ise Çin Germanyumun yüzde 60’ını, Galyum’un yaklaşık yüzde 80’ini üretiyor. Germanyumun geri kalanı ise Kanada, Finlandiya, Rusya ve ABD tarafından üretiliyor.
Akıllı telefonlardan otomobillere ve buzdolaplarına kadar her şeye giren yarı iletkenler ilerleyen yapay zekanın anahtarı olarak görülüyor
Kritik hammaddeler Birliği’nde yer alan bilgilere nazaran, gerekli yüksek saflıkta galyum arsenit, dünyada yalnızca birkaç şirket tarafından üretiliyor. Bu şirketlerden biri Avrupa’da, öbürleri Japonya ve Çin’de.
Bununla birlikte Çin, dünyadaki germanyum üretiminde yüzde 67’ye galyum üretiminde ise yüzde 95’e ulaşmış olabileceği de varsayım ediliyor.
Galyum, Çin haricinde Japonya, Rusya ve Güney Kore’de de üretiliyor.
Bu metaller, yüksek süratli bilgisayar çiplerinde, savunma ve yenilenebilir güç bölümlerinde kullanılıyor. Germanyum, fiber optik kablolarının imalinde kullanılan ana eserlerden biri ve yüksek süratli bilgisayar çipleri ve plastiklerin yanı sıra kızılötesi radyasyonda da kullanılmakta.
ÇİP SANAYİSİ 1 TRİLYON DOLARI AŞACAK
Silikon yerine galyum arsenit ile yapılan yarı iletken levhalar daha yüksek frekanslarda çalışabilir ve ısıya sağlam pozisyonda bulunuyor.
Yarı iletkenler en değerli teknoloji eserlerinden kimileri. Akıllı telefonlardan otomobillere ve buzdolaplarına kadar her şeye girerken askeri uygulamaların ve ilerleyen yapay zekanın anahtarı olarak görülüyorlar.
2022’de yaklaşık 600 milyar dolara dayanan yarı iletken çip sanayisinin büyüklüğünün 2030’da 1 trilyon doları aşması bekleniyor. Bu, dünyanın önde gelen çip üreticisi şirketlerin piyasa performanslarından da anlaşılıyor.
Kaliforniya merkezli çip üreticisi Nvidia’nın 24 Mayıs’ta açıklanan bilançosunda, gelecek çeyreğe ait gelir beklentisinin 11 milyar dolar olduğu bildirilmişti. Piyasa beklentileri bunun 7,2 milyar dolar düzeyinde olacağı istikametindeydi.
Nvidia’nın piyasa kıymeti, 1 trilyon doları aştı. Tayvan merkezli çip üreticisi TSMC’nin piyasa pahası de 500 milyar doları geçti.