Maymun çiçeği, çoklukla Afrika kıtasında görülen çiçek hastalığına emsal, hayvanlardan da insanlara bulaşabilen zoonotik bir hastalıktır. Maymun çiçeği virüsü fareler, sincaplar üzere kemirgen hayvanlardan yahut enfekte olmuş bireylerden bulaşabiliyor. Maymun çiçeği belirtileri virüsü kaptıktan sonraki 5 ila 21 günde ortaya çıkabiliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ BELİRTİLERİ
Maymun çiçeği virüsü belirtileri ortasında en belirgini yüz, eller, ayaklar ve bedenin başka bölgelerinde görülebilen döküntüler oluyor.
Maymun çiçeği virüsü belirtileri ortasında yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme de yer alıyor.
Özel bir tedavi usulü olmayan hastalığın tedavisi antiviral ilaçlarla yapılıyor.
Vakaların büyük bir kısmı hastalığı hafif geçiriyor ve birkaç hafta içinde sıhhatine kavuşuyor.
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), “maymun çiçeği hastalığı (Monkeypox)” ismini, 2022’de ırkçılık ve ayrımcılık derdiyle “mpox” olarak değiştirdi.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR?
Maymun çiçeği, insanları ve hayvanları etkileyen viral bir enfeksiyondur. “Ortopoksvirüs cinsi” olarak sınıflandırılan virüs kümesine aittir.
Maymun çiçeği, “Monkeypox” olarak da bilinen, Orta ve Batı Afrika’da yaygın olan bir viral hastalıktır. Hastalık, Poxviridae ailesine ilişkin olan Monkeypox virüsünden kaynaklanır. Virüs başlangıçta yalnızca hayvanlardan insanlara bulaşıyordu lakin artık beşerden beşere da bulaşabiliyor.
İlk olarak 1958’de maymunlarda görülmesinden ötürü “maymun çiçeği” olarak isimlendirildi. 1970’te bildirilen birinci insan olayı, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde dokuz aylık bir erkek çocuk olmuştu.
MAYMUN ÇİÇEĞİ TÜRKİYE’DE GÖRÜLDÜ MÜ?
Maymun çiçeği hastalığı Türkiye’de birinci sefer 2022 yılında göründü. Dönemin Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından yapılan açıklamaya nazaran Türkiye’de bir hastada maymun çiçeği hastalığı tespit edildiğini, bağışıklık sistemi yetersizliği olan 37 yaşındaki hastanın tecrit edildiği bildirmişti.
Son iki yıldır Türkiye’de görülen maymun çiçeği virüsü olayı açıklanmadı.
MAYMUN ÇİÇEĞİ NASIL BULAŞIYOR
M çiçeği virüsü fareler ve sincaplar üzere kemirgen hayvanlardan yahut enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor.
Virüsün neden olduğu beden döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu ve gibisi eşyaları kullanmak ve beden sıvılarıyla temas etmek en değerli bulaş nedenleri ortasında yer alıyor.
İlk belirtiler virüsü kaptıktan sonraki 5 ila 21 günde ortaya çıkabiliyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ TEDAVİSİ VAR MI?
Özel bir tedavi tekniği olmayan hastalığın tedavisi antiviral ilaçlarla yapılıyor. Hadiselerin büyük bir kısmı hastalığı hafif geçiriyor ve birkaç hafta içinde sıhhatine kavuşuyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİNİ YÜZDE 96’SI KONGO’DA
DSÖ, M çiçeği hastalığından salgına dair 35’inci durum raporunu yayımladı. Raporda, “Haziran 2024’te DSÖ’ye 26 ülkeden toplam 934 yeni laboratuvar onaylı M çiçeği virüsü hadisesi ve buna bağlı 4 vefat bildirildi. Bu da M çiçeğinin dünya genelinde yayılmaya devam ettiğini gösteriyor” sözleri kullanıldı.
DSÖ’nün Afrika bölgesinden 567, Amerika bölgesinden 175, Avrupa bölgesinden 100, Batı Pasifik bölgesinden 81 ve Güneydoğu Asya bölgesinden 11 M çiçeği olayının bildirildiği belirtilen raporda, Doğu Akdeniz bölgesinde olay görülmediği vurgulandı. Raporda, ülkelerden M çiçeği olaylarıyla ilgili DSÖ’ye yapılan bildirimlerin azaldığı, mevcut global bilgilerin gerçek olay sayısından düşük olduğunun iddia edildiği kaydedildi.
Afrika bölgesinden doğrulanmış olayların yüzde 96’sının Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nden bildirildiğine de raporda yer verildi.
DSÖ’DEN MAYMUN ÇİÇEĞİ İÇİN ACİL DURUM AÇIKLAMASI
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Genel Yöneticisi Tedros Adhanom Ghebreyesus, “DSÖ Acil Durum Komitesi bugün toplandı ve bana (M çiçeği virüsüyle ilgili) durumun memleketler arası ehemmiyete sahip bir halk sıhhati acil durumu oluşturduğu tavsiye görüşünü bildirdi. Bu tavsiyeyi kabul ettim.” dedi.
Ghebreyesus, “Geçtiğimiz yıl bildirilen hadise sayısı kıymetli ölçüde arttı. Bu yıl şu ana kadar bildirilen hadise sayısı 14 binden fazla. Hastalıkla ilgili 524 vefat yaşandı ve geçen yılın toplamını çoktan aştı.” dedi.
“ACİL DURUM OLUŞTURUYOR”
Geçen hafta Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Afrika’daki öbür ülkelerde M çiçeği olaylarındaki artışı pahalandırmak için Memleketler arası Sıhhat Tüzüğü kapsamında bir Acil Durum Komitesi toplayacağını duyurduğunu hatırlatan Ghebreyesus, “DSÖ Acil Durum Komitesi bugün toplandı ve bana (M çiçeği virüsüyle ilgili) durumun milletlerarası kıymete sahip bir halk sıhhati acil durumu oluşturduğu tavsiye görüşünü bildirdi. Bu tavsiyeyi kabul ettim.” dedi.
Ghebreyesus, komitenin tavsiyesinin, Afrika Birliği’nin dün Afrika ülkelerinde süratle yayılan M çiçeği virüsüne karşı kıta çapında halk sıhhati için acil durum ilan etmesiyle uyumlu olduğunu da kaydetti.
YÜZLERCE KİŞİ ÖLDÜ
9 Ağustos’ta yayımlanan bir rapora nazaran, ocaktan 8 Ağustos’a kadar 13 Afrika ülkesinde 2 bin 822 kişi virüse yakalandı, 14 bin 719 kuşkulu hadise kayda geçti.
Virüs nedeniyle 511’i Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde olmak üzere 517 kişi ömrünü yitirdi.